The Reason Why Vol. 1 Goran Kajfeš

Een bende bleekscheten uit Zweden die zich waagt aan jazzy interpretaties van 70’s jazz en progrock, Turkse psychedelica, Duitse proto-elektronica en Braziliaanse soul. Klinkt als een recept voor een onsamenhangend zootje, maar niets is minder waar. The Reason Why Vol. 1 is een bruisende lap melomanenmuziek die Kajfeš’ XL-talent nog eens mooi in de verf zet. Muzikale veelvraten, spits de oren.Echt bekend is de 45-jarige Zweedse trompettist (met Kroatische roots) in deze contreien niet, maar in Scandinavië speelde hij zowel aan de zijde van pop- als jazzmuzikanten én kaapte hij in 2011 de gegeerde Nordic Music Prize weg voor de neus van o.m. Björk en Lykke Li. Wie de hedendaagse freejazz een beetje volgt, kent hem misschien van Martin Küchens machtige Angles 9, dat vorig jaar nog een topconcert speelde in Hasselt. Uit die band zijn ook trombonist Mats Äleklint, bassist Johan Berthling (Fire!) en drummer Andreas Werliin (Tonbruket, Fire!) overgebleven. En de tienkoppige band heeft wel meer kleppers in huis: zo zijn saxofonisten Jonas Kullhammar en Per Johansson (ook te horen op fluit) van de partij, zijn er twee toetsenisten in de weer met orgels, synths en Moogs, en ten slotte zijn er nog gitarist Andreas Söderström en extra drummer Johan Holmegard. Samen een orkest dat een enorme geluidsmuur kan neerzetten die moeiteloos de werelden van jazz, progrock, psychedelica en exotica verenigt. Soms wordt er behoorlijk hard van leer getrokken met imposante energieniveaus, maar dat is lang niet altijd het geval. The Reason Why volgt een flow die blijft ademen en nergens verzandt in richtingloos gebeuk. Veel verder dan opener “Yakar Inceden Inceden” van de Turk Edip Akbayram moet je daarvoor niet kijken. Een stuwende ritmesectie, een groove die moeiteloos in de strakke blazersectie haakt en een vage verwantschap aan Lalo Schifrins 70’s soundtracks. Dit is funky, dansbaar en spul waarmee je de meest uiteenlopende festivals op z’n kop kan zetten, van Jazz Middelheim tot Couleur Café. Dat geldt ook voor “Badidoom”, een cover van de obscure Zweedse jazzrockband Archimedes Badkar, met een thema dat rechtstreeks uit een Amerikaanse 70’s-thriller komt en die is volgestouwd met aanstekelijke percussie en een stomende baritonsax. Een van de knapste verrassingen van het album is “Storstad”, een nummer van de ons onbekende Zweedse progrocker Bo Hansson. Het gaat van start met kosmische synths, even bedwelmend als kitscherig, om daarna al snel terecht te komen in een latin groove die zo weggeplukt lijkt bij de vroege Santana, om daarna ook nog eens prog en spacejazz aan te doen. Dat ze het vervolgens moeiteloos laten overgaan in een versie van Tame Impala’s “Desire Be, Desire Go”, maakt het al helemaal een feest, zeker wanneer je belandt bij een tegen Motorpsycho aanleunende passage die een psychedelische draai geeft aan het opzwepende gepomp van de blazers. Hier en daar blijft de baldadige energie ook wel eens achterwege. “The Nodder” is een stukje The Soft Machine van toen Robert Wyatt die band al verlaten had, maar doet niettemin wat aan diens werk denken, met een ingetogener, maar nog steeds majestueuze insteek. Die krijgt ook een mooi vervolg in een ingehouden cover van Clusters “Es War Einmal”. Ergens daartussen krijg je nog het Nigeriaanse dansfestijn “Okwukwe Na Nchekwube” (Celestine Ukwu), dat bijna negen minuten de trance opzoekt met verslavende melodieën, de kenmerkende gitaarpartijen en prachtig muzikaal geklieder van o.m. trombonist Äleklint. Een krachttoer die bijna even overtuigend wordt overgedaan in afsluiter “Karina”, van de Braziliaan Arthur Verocai. Kortom: The Reason Why Vol. 1 is een gulle, eclectische plaat die zowel op de voeten als een ander zonnestelsel mikt (die Sun Ra-verwijzing is dan ook op z’n plaats) en voer is voor muziekliefhebbers die dat irritante hokjesdenken al lang overboord gegooid hebben. Dat het mogelijk is om al die stijlen en invloeden in één pot te gooien en ermee weg te raken, wordt hier immers met verve en abundant enthousiasme bewezen.